Meme kanserinde teşhis ve tedavi prosedürlerini anlatan İzmir İktisat Üniversitesi (İEÜ) Medical Point Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Baha Zengel, göğüs kanseri hadiselerinde artış olsa da hayat müddetinin uzadığını belirterek, “Erken tanı ve gelişen tedavi yöntemleri ile meme kanserine yakalanan kadınlarda uzun bir yaşam beklentimiz var” dedi.

İEÜ Medical Point Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Baha Zengel, Göğüs Kanseri Farkındalık Ayı’na özel bilgilendirmede bulundu. Erken teşhisin kıymetine vurgu yapan Prof. Dr. Baha Zengel, “Kendi kendine göğüs muayenesi, göğüs tarama programları ve 40 yaşından sonra çekilecek mamografi ile erken teşhis konulabilir. Göğüs kanseri olaylarında artış var fakat erken teşhis ve gelişen tedavi usulleri ile çok başarılı sonuçlar alınmakta ve göğüs kanserine yakalanan bayanlarda uzun bir hayat beklentimiz bulunmaktadır. Bu uzun ömür beklentisinde, hastaların hayat kalitesini ve beden bütünlüğünün korunmasının da düşünülmesi gerekiyor. Bu hedefle göğüs hami cerrahi ve onkoplastik tekniklerle onkolojik açıdan inançlı göğüs cerrahileri yapılırken, kozmetik açıdan daha güzel sonuçlara ulaşılabilmektedir. Göğüs cerrahinin vazgeçilmez bir modülü da koltuk altı (aksilla) cerrahisidir. Koltuk altı için sentinel lenf nodu biyopsisi tekniği uygulanarak ileride oluşabilecek kol ödemi, his kaybı, kol hareket kısıtlılığı ve işlev kayıplarının da önüne geçilmektedir” diye konuştu.

Meme kanserinde risk faktörleri

Meme kanserinde en kıymetli risk faktörünün kalıtsal gen mutasyonu taşıyıcılarında görüldüğünü, bunlardan BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonlarının en tesirli mutasyonlar olduğunu belirten Prof. Dr. Zengel, göğüs kanserine yakalanan hastaların yüzde 5 ila 10’u ortasında bu mutasyonlara rastlandığını söyledi. Risk faktörlerini sıralayan Prof. Dr. Zengel, “Özellikle ikiz kız kardeş, kız kardeş ve anne üzere birinci derece akrabaların teşhis alması, tekrar kişinin bilhassa annesinin 50 yaş altında teşhis alması, ailesinde yumurtalık kanseri olayı bulunması yahut erkek göğüs kanseri hadisesi bulunması, riski artıran faktörlerdendir. Bunun yanında iç (endojen) hormonlardan östrojen hormonuna göğüs dokusunun maruz kaldığı mühlet, erken adet görme, menopoza geç girme ve birinci doğumu ileri yaşta yapma, riski artıran faktörlerdendir. Dışarıdan alınan hormon destekleri de mühlet uzadıkça riski artırabilmektedir. Çevresel faktörler de göğüs kanseri riskini artırabilir. Bilhassa yağdan varlıklı besin ile beslenme ve alkol tüketiminin ölçüsünün artması riski artıran faktörler ortasında yer alır” bilgisini verdi.

Sekiz bayandan biri, göğüs kanseri oluyor

Sağlıklı doğal besinlerle beslenme, bitkisel ve liften varlıklı besin tüketme, emzirme müddetinin uzunluğu, etkin ve fit bir hayat stilinin, göğüs kanseri riskini azalttığını vurgulayan Prof. Dr. Zengel, “Bugünkü istatistiklere nazaran sekiz bayandan biri, hayatının rastgele bir periyodunda göğüs kanserine yakalanmaktadır. Yaş ilerledikçe göğüs kanserine yakalanma riski artar. Lakin tüm bu aksiliklere karşın erken teşhis ve gelişen tedavi usulleriyle ömür mühleti epey uzadı. ‘Evre 1’ dediğimiz yalnızca göğse lokalize hastalıkta, sağ kalım oranı yüzde 99,3’tür. Göğüs kanseri tedavisinin muvaffakiyetinde kemoterapi, akıllı ilaç, immunoterapiler ve hormonoterapiler üzere sistemik ilaç tedavileri ile birlikte gelişen radyoterapi tekniklerinin de rolü çok büyük. Göğüs kanseri tedavisinde sağ kalım başarısı; hoş estetik sonuçlar ve artmış ömür kalitesi, tüm tedavi modalitelerinin multidisipliner olarak uygulanmasıyla elde edilmektedir. Göğüs kanseri tedavisinde muvaffakiyet, erken teşhis ve ilgili uzmanlık branşlarının ortak çabası ile olmaktadır” tabirlerini kullandı.

“Erken tanı hayat kurtarır”

Erken teşhis için göğüs kanserine karşı bayanların farkındalığının artırılması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Zengel, “Kadınların kendi kendine göğüs muayenesi konusunda bilgilendirilmeleri lazım. Lakin yalnızca kendi kendine göğüs muayene ile bu hastalığın erken tanısı konulamaz. Kendi kendine klinik göğüs muayenesi, bayanların kendi göğüs dokularını uygun tanımalarını sağlamaktadır. Takip müddetlerinde bir anormallik geliştiği takdirde vakit kaybetmeden doktorlarına başvurmalarını öneriyoruz. Kendi kendine muayene dışında, 40 yaş üstü bayanların kesinlikle mamografi tarama programlarına katılmalarını kıymetle tavsiye ediyoruz. Aile hikayesinde, bilhassa birinci derece akrabalarda göğüs kanseri olayı varsa kalıtsal bir göğüs kanseri yatkınlığı olabilir. Bu yüzden bu şahısların, birinci derece akrabanın teşhis aldığı yaştan en az 10 yıl evvel göğüs kanseri taramalarına başlaması lazım. Bir kişinin annesi 40 yaşında göğüs kanseri teşhisi aldıysa onun da 30 yaşından itibaren göğüs kanseri taraması için denetime gitmesi gerekir. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır” dedi.

Bireyselleştirilmiş tedavi ve multidispliner yaklaşım

Meme kanseri tanısı alan bir hastanın tedavisinin, kişiselleştirilmiş olarak yapıldığını vurgulayan Zengel, şöyle devam etti:

“Tedavisi sürecinde, kişinin teşhis aldığı yaş, menopozal durumu, hastalığın evresi, tümörün biyolojisi, yandaş hastalıkların var olup olmadığı, ailesinde göğüs kanseri öyküsünün olup olmadığı ve kalıtsal mutasyon varlığı kıymetlendirilir. Teşhis alan hastaya bir sistemik tarama da yapılır ve bedenin başka organlarına bir metastaz (sıçrama) yapıp yapmadığı belirlenir. Bunlar, tedavi idaresini büsbütün etkileyen ve değiştiren faktörlerdendir. Teşhis almış ve evrelemesi yapılmış bir hasta, kesinlikle multidisipliner göğüs kurulu tarafından kıymetlendirilir. Göğüs cerrahı, göğüs radyoloğu, göğüs patoloğu, medikal onkolog, radyasyon onkoloğu, nükleer tıp uzmanı, plastik ve rekonstrüktif cerrahi uzmanı ve gerektiğinde diyetisyen, fizik tedavi uzmanı ve psikiyatri uzmanından oluşan multidisipliner göğüs kurulunda tedavi kararı, o hastaya özel kişiselleştirilmiş olarak alınır.”

Meme, estetik sonuçla korunmaya çalışılıyor

“Meme kanseri tedavisi, hastalığın ve hastanın durumuna göre önce cerrahi ile başlayabildiği gibi önce neoadjuvan sistemik tedavi dediğimiz kemoterapi ve/ veya akıllı ilaç tedavileri ile de başlayabilir” diyen Prof. Dr. Zengel, bu neoadjuvan tedavilerin hastaları endişelendirmemesi gerektiğini vurguladı. Zengel, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Bugünkü gelişen ilaç tedavileri ile erken evredeki hastalarda tedavi, sistemik tedaviler ile başlayabilmekte ve çok yeterli cevaplar alınmaktadır. İster evvel cerrahi ile tedaviye başlanılsın, ister kemoterapiden sonra cerrahi uygulansın, bir bayan için kıymetli olan bu organ, olabildiğince korunmaya çalışılır. Memeyi korurken de olabildiğince estetik sonuçlara ulaşmak için onkoplastik göğüs cerrahi teknikleri uygulanır. Bütün uğraşlara karşın göğsün alınması (mastektomi) gereken durumlarda, plastik cerrahi ile birlikte ya hastanın kendi dokularından ya da silikon implant ile rekonstrüksiyon yapılarak hastalar göğüs dokusundan mahrum bırakılmaz. Bu operasyonlar mastektomi ile birlikte eş vakitli yapılabileceği üzere daha sonraki süreçte de gerçekleştirilebilir.”